Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) Nedir?

Merhabalar,

Bu yazımızda çağımızın gittikçe artan ve bir o kadar da popüler problemlerinden biri olan, “bağımlılıktan” söz edeceğiz. Bu kelimeyi duyduğumuz vakit aklımıza öncelikli olarak içki ve madde bağımlılıkları gelmektedir. Ancak bağımlılık, uyuşturucu madde ve alkolün yanı sıra; davranışsal bağımlılıklar olarak da ele alınmaktadır.

Bağımlılık Nedir?

Kısaca tanımını yapmamız gerekirse; bağımlılık, bir madde veya davranışı dürtüsel ve tekrarlayan bir istekle kullanmak, kullanmayı bırakamamak ve bu zarar veren davranışı kontrol edememek olarak tanımlanabilir. Davranışsal bağımlılıklarda içki, uyuşturucu veya sigara gibi maddeler yerine birtakım davranışlar (kumar, oyun, egzersiz, internet, alışveriş, yeme…) kişide bağımlılık yaratır. Davranışsal bağımlılıklar da dışarıdan vücuda alınan maddenin beyinde yarattığı haz ile aynı tesiri yaratır ve kişiyi; davranışı dürtüsel şekilde sürdürme, aşerme ve yoksunluk gibi aynı süreçlere iter.

Bu yazıda ele alacağımız davranışsal bağımlılık türü ise “Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani)” olacaktır.

Bir ferde alışveriş bağımlısı diyebilmemiz için o ferdin satın alma vaziyetine karşı durdurulamaz şekilde dürtüsel bir istek duyması, almamak ve kendini durdurabilmek için daimi ve tekrarlayan bir biçimde gayret göstermesi, alışverişin artık kişinin işlevselliğine (sosyal, ekonomik, eğitim ve psikolojik) zarar veriyor olması ve bu davranışını gerçekleştirmediği zamanlarda öznel bir sıkıntı hissetmesi gerekmektedir. Alışveriş bağımlılığında satın alınan nesneden ziyade alma vaziyetinin kendisi ferde haz vermektedir. Fert alışveriş yapma dürtüsüyle o nesneyi aldığında kendini iyi hissediyorsa tamamıyla hazza yönelik hareket edebilir hale gelebilir; hem de bazı zaman ihtiyaç duymadığı halde aynı nesnenin türevlerinden veya aynısından tekrar alabilir. Başka bir deyişle alma davranışına karşı bir aşerme vaziyeti gerçekleşir ve şayet alma gerçekleşmezse yoksunluk belirtileri ortaya çıkabilir.

Alışveriş dürtüsü geldiği zaman kişi hemen o ihtiyacı gidermek ve hazza erişmek ister. Bunun için illaki ücreti yüksek ürünler alınmasına da gerek yoktur. Kişi o an, alma duygusunu tatmin edebilmek için çok çok düşük ücretli; ihtiyacı bile olmayan ürünleri alabilir. Sonunda ise daimî alma vaziyeti kişinin ekonomik vaziyetini negatif istikamette etkiler; kredi kartı harcamaları, borç almaları beraberinde getirirken; bu arada ailesi veya partneri ile olan ilişkilerini de yaralayarak kişinin bir hayli alanda işlevselliğine zarar verir.

Genel olarak baktığımızda, kişinin bağımlı olunan nesne karşısında aldığı haz, o davranışa veya nesneye bağımlı hale gelmesine kapı aralar. Bu vaziyetin altında bir hayli dinamik yatabilir veya bir hayli dışsal vaziyet bu duruma yol açabilir. Son zamanlarda alışveriş bağımlılığına, diğer bir söylemle onyomaniye kapı aralayan psikiyatrik rahatsızlıklara; dürtü kontrol ve madde kullanım bozuklukları, duygu durumu ve yeme bozuklukları, kişilik bozuklukları, kişinin hayatında idrak ettiği stres gibi örnekler verilebilmektedir. Bu rahatsızlıkta, yalnızca ferdin kendisinde olan nedenler değil; dış etken olarak sayılabilecek, kredi kartı kullanma algısı, gelişen reklam ve pazarlama teknikleri, internet, aile ve sosyal çevrenin de tesirleri büyüktür. Kişi onaylanma, beğenilme ihtiyacı, psikolojik doyum, kendini yeterli ve değerli hissetme, mesut olma, heyecan hissetme ve kendine güvenini artırmak için alışveriş yapıyor olabilir.

Bütün bu nedenler ve durumlar her ferde göre farklık gösterebilmektedir. Diğer davranışsal bağımlılık türlerinde olduğu gibi psikolojik yardım almak bu bağımlılığın altında yatan nedenlerin incelenip üstesinden gelinmesi ve kişinin baş etme taktikleri geliştirmesine yardımcı olabilmektedir. Bu konuda başarılı olunduğunu gösteren bir hayli araştırma bulunmaktadır. Günümüz dünyasında her ne kadar tüketim çılgınlığına karşı koymakta zorlansak da kendi vaziyetimizin farkına varıp psikolojik iyiliğimize yönelik oluşturduğumuz motivasyonla alışveriş bağımlılığının üstesinden gelebiliriz.

Yukarıda belirtilen Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) belirtilerinde şüphelendiğiniz durumlar var ise veya daha fazla bilgi almak için uzman bir terapiste danışabilirsiniz.

Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) ile ilgili merak ettiğiniz konuları veya Alışveriş Bağımlılığı (Onyomani) hakkında yardım almak için bize ulaşabilirsiniz.

 Online Terapi veya Muğla Psikolog olarak bizimle iletişime geçebilirsiniz. İsterseniz buraya tıklayarak iletişim seçeneklerimizi görebilirsiniz.  İsterseniz 0(542) 602 3448 numaralı hattımızdan ister Whatsapp ister arayarak ulaşabilirsiniz.

Mutlu Günler Dilerim.

Psk.Dan. Enes Karaosmanoğlu